6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Piri Reis’in Eserleri Metni Cevapları

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 198-199-200-201-202-203-204-205 “Piri Reis’in Eserleri” Metni Cevapları MEB Yayınları 7. Tema BİLİM VE TEKNOLOJİ

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı 198. Sayfa Cevapları Meb Yayınları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Piri Reis hakkında yaptığınız araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap:

Piri Reis, benzersiz bir kartograf, kâşif ve denizcilik tarihinde izler bırakmış olan bir kaptandır.

Osmanlıların deniz üssü olarak kullandığı Gelibolu’da doğmuştur. Osmanlı Devleti’nin görevlendirmesi üzerine, amcası ile birlikte İspanya’da katliama uğrayan Müslümanlar’ın yardımına gitmiştir. 1494 yılında ise Osmanlı donanmasının resmi olarak hizmetine girmiştir. Pek çok sefere katılmış ve başarıları sonucu Kaptan-ı Derya olmuştur.

16. Yüzyıl’da Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’i bir Türk gölü haline getirmesinde büyük payı olan biri olması bakımından ayrıca önemlidir.  Dünya üzerinden henüz keşfedilmemiş olan bölgeler hakkında Osmanlı Devlet yöneticilerini bilgilendirmiş ve denizlerde Osmanlı’nın egemenliğini sürdürmesini sağlamıştır.

Piri Reis’in katıldığı seferlerdeki başarıların yanı sıra kitaplar ve çizdiği haritalar da çok önemli bir yere sahiptir. Hint donanması kaptanlığı sırasında Mısır valisinin kırşkırtmaları sonucu Sultan Süleyman tarafından idam ettirilmiştir. Piri Reis’in denizcilik tarihi bakımından önemli üç tane önemli yapıtı bulunmaktadır: Birinci Dünya Haritası, İkinci Dünya Haritası ve Kitâb-ı Bahriye.

2. Denizcilerin nasıl yön bulduğunu anlatınız.

Cevap:

Gemiciler tarih boyunca teknolojik gelişmelere bağlı olarak çeşitli şekillerde araçlar kullanmışlardır. Bu araçları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Pusula
• Harita
• Güneşin doğuşu / batışı
• Kutup yıldızı
• Deniz fenerleri
• Deniz yosunları

Denizde yönümüzü bulmak için kullanacağımız en sağlıklı yöntem pusulalardan yararlanmaktır. Denizde yararlanabileceğimiz yön bulma yöntemi pusula ile yön bulma olacaktır. Bununla birlikte günümüzde navigasyon cihazları gibi elektronik cihazlar da kullanılmaktadır.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı 202. Sayfa Cevapları Meb Yayınları

1. ETKİNLİK

Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını metinden hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu sözlükten kontrol ediniz. Daha sonra kelimeleri cümle içinde kullanınız.

Cevap:

Bahriye: Bir devletin deniz güçlerinin ve kuruluşlarının bütünü.

Rota: Bir gemi veya uçağın gidiş yönü, izleyeceği yol.

Deneyim: Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu edindiği bilgilerin tamamı, tecrübe.

2. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları metinden hareketle yanıtlayınız.

1. Piri Reis kimdir?

Cevap: Piri Reis yaşamının büyük bölümünü denizlerde geçirmiş ve önemli eserler ortaya koymuş  bir denizci ve haritacıdır.

2. Avrupalıların Uzak Doğu’ya gitme sebepleri nelerdir?

Cevap: Avrupalılar Uzak Doğu’ya ticaret yapmak için giderdi.

3. Kitab-ı Bahriye kitabında hangi konulara değinilmiştir?

Cevap: Kitabında Akdeniz ve Ege kıyılarını ve buradaki yerleşim yerlerini anlatımıştır.

4. Piri Reis’in çizdiği haritalar yaşadığı dönemde bilim dünyasına nasıl katkıda bulunmuştur?

Cevap: Çizdiği haritalarda adaları, körfezleri ve limanları tanıtmıştır. Kitabında gemi bakımı yapılabilecek ve içme suyu bulunabilecek yerleri belirtmiştir. İnsan toplulukları, bitki örtüsü ve önemli yapılarla ilgili bilgilere yer vermiştir.

5. Avrupalıları yeni yollar aramaya yönelten eski ticaret yollarında insanlar ne gibi sıkıntılarla karşılaşmış olabilir?

Cevap: Eski ticaret yolları uzundu ve tehlikelerle doluydu. Burada Avrupalılar açlık, yolda kalma veya saldırıya uğrama gibi sorunlarla karşılaşmış olabilir.

6. Piri Reis’in denizciliği seçmesindeki en büyük etken ne olabilir?

Cevap: Piri Reis’in denizciliği seçmesinde deniz diyarı olan Gelibolu’da doğması ve amcasının da denizci olması etkili olabilir.

7. Piri Reis’in Dünya haritasını sadece deniz yolu ile gezerek çizmesi mümkün müdür? O zamanın
şartlarını düşünerek değerlendiriniz.

Cevap: Piri Reis Dünya haritasını deniz yolu ile gezerek ve başka haritacıların haritalarını inceleyerek çizmiştir. Bazı bölgeleri o bölgeleri gören kişilerden dinleyerek de çizmiş olabilir.

3. ETKİNLİK

Bilim insanının sahip olması gereken özelliklerden hangisi Piri Reis’te vardır? Örnekteki gibi var olan özellikleri işaretleyiniz, metinle ilişkilendirerek açıklayınız.

Cevap:

( ✔ ) Evreni ve onun işleyişine ilişkin konuları merak eder, gözlem yapar.
⟶ Tüm yolculuklarında bol bol gözlem yapar ve bilgi toplardı.

( ✔ ) Üzerinde çalıştığı konuyla ilgili olarak o güne kadar elde edilmiş tüm bilgileri bulmaya çalışır.
⟶ Piri Reis bu haritayı hazırlarken 33 farklı haritadan da yararlanmıştı.

( ) Üzerinde çalıştığı konulara ilişkin önemli bilgileri bilim dünyası dışındaki kişilerle de paylaşır. Bu amaçla radyo ve televizyon programlarına katılabilir.

( ✔ ) Başarısızlıkları bilimsel araştırma sürecinin doğal bir parçası olarak kabul eder. Başarısızlık söz konusu olduğunda vazgeçmez, bunun da bir tür bilgi birikimi olduğunu düşünerek çalışmaya devam eder.
⟶ Piri Reis 1528’de bir Dünya haritası daha çizdi. Bu haritada ilk haritasındaki bazı yanlışları düzeltti, boş yerleri tamamladı. 

( ✔ ) Düşüncelerini ve elde ettiği bilgileri bilim dünyasıyla paylaşır. Bu amaçla bilimsel yazılar yazar.
⟶ Piri Reis yaptığı gözlemler ve aldığı notlar ışığında çok sayıda deniz haritası hazırladı.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı 203. Sayfa Cevapları Meb Yayınları

4. ETKİNLİK

a) Tek başına anlamı olmayan ancak cümle içinde anlam kazanan kelimelerin (edatların) altını örnekteki gibi çiziniz. Kattığı anlamı bırakılan boşluğa yazınız.

Cevap:

• Portekizli bir denizci, gemi ile Portekiz’den yola çıkıp Hindistan’a ulaştı. (Araç ilgisi)
• Gittikleri yerlerde kendi mallarını satar, oralardan da ipek, inci, porselen ve baharat gibi şeyler alırlardı. (Benzetme ilgisi)
• Bu zorlukları yaşamamak için yeni yollar aramaya başladılar. (Amaç ilgisi)
• Bilim insanları bu haritanın ancak kuş bakışı bakılarak çizilebileceğini söylerler. (Sadece ilgisi)

b) Aşağıdaki şiirde geçen edatları bulunuz. Edatların şiirin anlamına olan katkısını açıklayınız.

Cevap:

Piri Reis’in Haritası

Piri Reis düşlerimizi çizmiş haritasına,
Boyamış serin deniz sabahlarının renkleriyle.
Piri Reis düşlerimizi çizmiş haritasına,
Göz görmemiş, el değmemiş yıldız hevenkleriyle.
Piri Reis düşlerimizi çizmiş haritasına,
Varılan kıyılardan ayak basmamış kumsallara doğru
Hayırsız adalarla yeşil papağanların arasından
Billur köşklere giden yolu.
(…)
Nazım Hikmet RAN

Cevap: “ile” edatı araç anlamı, “doğru” edatı yönelme anlamı katmıştır.

c) “başka” kelimesini edat, sıfat ve zamir olarak birer cümlede kullanınız.

Cevap:

• Filmi senden başka kimseyle izlemem. (edat)
• Bahçede başka çiçekler de var. (sıfat)
• Başkası bu evden çıkmış olabilir. (zamir)

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı 204. Sayfa Cevapları Meb Yayınları

5. ETKİNLİK

“Piri Reis” metninden alınmış aşağıdaki cümleyi okuyunuz. Verilen Dünya haritasına göre soruları yanıtlayınız.

“Asya’ya ulaşacağını düşünerek İspanya’dan gemiyle yola çıkmış olan İtalyan denizci Kristof Kolomb 1492’de Atlas Okyanusu’nu geçerek Orta Amerika’ya ulaştı.”

1. İspanya’dan yola çıkan ve yanlış rotada giden Kristof Kolomb hangi okyanusta ilerlemektedir?

Cevap: Atlas Okyanusu’nda ilerlemektedir.

2. Asya’ya varmak isteyen Kolomb, o günün şartlarında hangi okyanusları geçmek zorundadır?

Cevap: Hint Okyanusu’nu geçmek zorundadır.

3. Kolomb’un yanlış rotada gitmesinin nedenleri ne olabilir?

Cevap: İlkel yön bulma yöntemlerinin yeterli olmaması, hava koşulları, pusula ve haritayı iyi kullanamaması olabilir.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı 205. Sayfa Cevapları Meb Yayınları

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki haber metnini okuyunuz. Metinden hareketle soruları yanıtlayınız.

a) Haber metninin görsellerinin haberle olan ilişkisini değerlendiriniz.

Cevap: Haber Piri Reis’ten ve onun çizdiği Dünya haritasından bahsetmektedir. Görselde de Piri Reis’in ve haritasının resmi vardır.

b) Bu haber metnini siz hazırlasaydınız nasıl bir görsel kullanırdınız?

Cevap: Metinde Piri Reis’in çizdiği harita ile 1818 yılına ait bir Dünya haritasını yan yana koyardım. Böylece aradaki fark anlaşılabilirdi.

7. ETKİNLİK

a) Piri Reis’in o günün şartlarında dayanıksız kalyonlarla tüm dünyayı gezmiş olması pek mümkün değilken Dünya haritasını sizce nasıl çizmiş olabilir?

Cevap:

Piri Reis Dünya haritasını deniz yolu ile gezerek ve başka haritacıların haritalarını inceleyerek çizmiştir. Bazı bölgeleri o bölgeleri gören kişilerden dinleyerek de çizmiş olabilir.

b) Düşünceleriniz doğrultusunda “Haritadaki Sır” başlığı altında bir hikâye kurgulayınız. Hikâyenizde yabancı dillerden alınmış dilimize henüz yerleşmemiş aşağıdaki kelimelerin Türkçe karşılıklarını da kullanınız.

perspektif, kroki, anafor, monoton, restorasyon

Cevap:

• perspektif ⟶ bakış açısı
• kroki ⟶ ölçeksiz plan, taslak
• anafor ⟶ girdap, karmakarışık durum
• monoton ⟶ tekdüze
• restorasyon ⟶ yenileme

HARİTADAKİ SIR

Bir gün Mustafa ve ailesi evde otururken babası onları deniz müzesine götürmek istediği söyledi. Hazırlanıp çıktılar. Gittikleri deniz müzesinde gemi modelleri, denizci kıyafetleri, el yazmaları, haritalar, seyir aletleri ve ünlü denizcilerin heykelleri vardı. Bu deniz müzesi yenileme yapılmak için bir yıldır kapalıydı ve çok güzel olmuştu. Önceki hali tekdüzeydi ve çocukların ilgisini çekmiyordu. Giriş kapısının üstünde bir girdap içinde fırtınaya yakalanmış iki savaş gemisinin resmi vardı. Mustafa’nın dikkatini en çok denizcilere ait çeşitli harita ve taslaklar çekti. Bu haritalar çok garipti ve onları anlayamıyordu. Haritalara denizcilerin bakış açısıyla bakmaya çalıştı. Babasına haritayı gösterdi. Babası ona haritanın Piri Reis’e ait olduğunu ve kendisinin tüm Dünyayı gezmediği halde Dünya haritasını çizdiğini anlattı. Mustafa bu durum karşısında çok şaşırdı. Tüm gün haritaları inceledi ve akşam eve gittiğinde Piri Reis’in haritaları çizmesindeki sırrı bulmak için araştırma yaptı. O gün bazı insanların ne kadar zeki ve çalışkan olduklarını düşünerek uyudu.

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Dünyadaki iklim farklılıklarını ve sebeplerini araştırınız.

Cevap:

İklim farklılıklarının sebepleri arasında Ekvator’a olan uzaklık, karasallık, Güneş’e karşı konum, dağların uzanışı, yükselti farklılığı, yeryüzü şekilleri, rüzgarlar vardır. Bu farklılıklar Dünyanın farklı bölgelerinde farklı iklimlerin görülmesinde ve iklimlerin sınıflandırılmasında etkilidir. İklimler genel olarak sıcak iklim, ılıman iklim ve soğuk iklim olarak ayrılır. Bu başlıklar altında da pek çok iklim türü vardır.

Bir önceki yazımız olan 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Üç Boyutlu Yazıcılarla Çizimler Gerçeğe Dönüşüyor Metni Cevapları başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.