5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı 96-97-99-100-103-105-106-107. Sayfa Cevapları

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 96-97-98-99-100-101-102-103-104-105-106-107 Cevapları MEB Yayınları 

Maddenin Hal Değişimi Cevapları 

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 96 Cevapları MEB Yayınları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Maddenin hâlleri nelerdir? Hâl değişimi hakkında neler biliyorsunuz? Söyleyiniz.

Cevap: Maddenin halleri katı, sıvı ve gaz halidir. Maddenin bir halden başka hale geçmesine hal değişimi denmektedir. Örnek olarak suyun donarak buz olması hal değişimidir.

2. Sizce, kaynama ve buharlaşma aynı olaylar mıdır? Yorumlayınız.

Cevap: Aynı değildir. Kaynama sıvının her yerinde yaşanırken, buharlaşma sadece sıvının yüzeyinde olur. Buharlaşma maddenin gaz haline gelmesidir. Kaynama ise sıvının belli bir sıcaklığa gelince başlar ve ısısı aynı kalır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 97 Cevapları MEB Yayınları

Maddelerin doğada katı, sıvı ve gaz hâlde bulunduğunu biliyoruz. Bir buz parçası katı hâldeyken içtiğimiz su sıvı, soluduğumuz hava gaz hâldedir. Peki, katı bir maddeyi sıvı hâle getirmek mümkün müdür ya da gaz hâldeki bir madde, sıvılaşmadan doğrudan katı hâle geçebilir mi?

Cevap: Maddenin katı halden sıvı hale geçmesi ısı etkisiyle olur ve buna erime denir. Gaz halindeki bir madde ise sıvılaşmadan doğrudan katı hale geçmesine süblimleşme denir.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 99 Cevapları MEB Yayınları

ETKİNLİK ZAMANI 1: Erime ve Donma

– Mum parçaları
– Deney tüpü
– Maşa
– Tel kafes
– İspirto
– İspirto ocağı
– Beherglas
– Oda sıcaklığında su
– Sacayağı

Erime ve donma olaylarını gözlemlemek

Hazırlayınız

• Sınıf arkadaşlarınızla beşerli gruplar oluşturunuz.

• İspirto ocağının üzerine sacayağını ve tel kafesi yerleştiriniz.

• Beherglası, içine bir miktar su doldurarak tel kafesin üzerine koyunuz.

• Öğretmeninizden yardım alarak ispirto ocağını yakınız.

• Deney tüpünün içine mum parçalarını ekleyiniz ve maşa yardımıyla beherglasın içinde ısıtınız.

• Mum parçalarındaki değişimleri gözlemleyiniz.

• Mum eriyince deney tüpünü beherglastan alınız.

(İspirto ocağını kapatmayı unutmayınız.)

• Beherglastaki sıcak suyu boşaltınız ve oda sıcaklığındaki suyla doldurunuz. (Sıcak suyu boşaltırken öğretmeninizden yardım isteyiniz.)

• Deney tüpünü beherglasın içine koyarak bir süre bekletiniz.

• Mumdaki değişimleri gözlemleyiniz.

Yorumlayınız

1. Dışarıdan ısı alan mumda ne gibi değişimler gözlemlediniz? Açıklayınız.

Cevap: Mum dışarıdan ısı alınca eridi. Madde katı halden sıvı hale geçti.

2. Erimiş hâldeki mumun donması için ne yaptınız? Söyleyiniz.

Cevap: Mumu oda sıcaklığındaki su dolu beherglasın içine koyarak bir süre bekledik.

3. Erime ve donma olaylarına günlük hayattan örnekler yazınız.

Cevap: Suyun donması, buz olması ve ısı alarak erimesi.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 100 Cevapları MEB Yayınları

Büyüklerinizin makarna yapmak için tencerede su ısıttığım görmüşsünüzdür. Tencerenin kapağı açıldığında sudan yoğun bir şekilde buhar çıktığını fark etmişsinizdir. Ayrıca tencerenin kapağında oluşan su damlaları da dikkatinizi çekmiştir. Acaba bu olaylar nasıl gerçekleşmektedir?

Cevap: Tenceredeki su ısıtılınca kaynamaya başlar ve buharı gaz halinde tencerenin kapağına yapışır. Tencere kapağı daha soğuk olduğu için buhar tekrar sıvılaşır.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 103 Cevapları MEB Yayınları

ETKİNLİK ZAMANI 2: Kaynama, Buharlaşma ve Yoğuşma

Araç ve Gereçler

– Buz kalıpları
– Şeffaf ve derin bir kap
– Su
– Streç film
– Beherglas
– Tel kafes
– Sacayağı
– İspirto
– İspirto ocağı

Amaç

Kaynama, buharlaşma ve yoğuşma olaylarını gözlemlemek

Hazırlayınız

• Sınıf arkadaşlarınızla beşerli gruplar oluşturunuz.
• İspirto ocağının üzerine sacayağını ve tel kafesi yerleştiriniz.
• Beherglasın içine su doldurarak tel kafesin üzerine koyunuz.
• Öğretmeninizden yardım alarak ispirto ocağını yakınız ve su kaynayana kadar bekleyiniz.
• Öğretmeninizden yardım alarak suyu kabın içine boşaltınız. (İspirto ocağını kapatmayı unutmayınız.)
• Kabın ağzını streç film ile görseldeki gibi kapatınız.
• Buz kalıplarını streç filmin üzerine koyunuz ve bir süre bekleyiniz.
Streç film altındaki değişimleri gözlemleyiniz.

Yorumlayınız

1. Suda kabarcıklar oluşmasının sebebi nedir? Söyleyiniz.

Cevap: Suyun kaynama noktasına erişmesidir.

2. Beherglas ve kabın içinde hangi olaylar gerçekleşti? Söyleyiniz.

Cevap: Su kaynadı ve buharlaşma olayı oldu. Kabın üstüne konan buzun da etkisi ile su buharı yoğuştu ve tekrar su oldu.

3. Buharlaşma, kaynama ve yoğuşma olaylarına günlük hayattan örnekler yazınız.

Cevap: Çaydanlıktaki suyun kaynaması, makarna tenceresinden çıkan buhar, soğuk su şişesinin dışında meydana gelen kabarcıklar örnek olarak verilebilir.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 105 Cevapları MEB Yayınları

ETKİNLİK ZAMANI 3: Süblimleşme ve Kırağılaşma

Araç ve Gereçler

– Buz kalıpları
– Beherglas
– Katı iyot
– İspirto
– İspirto ocağı
– Sacayağı -Tel kafes
– Saat camı
– Spatül
– Pamuk

Amaç

Süblimleşmeye kırağılaşma olaylarını gözlemlemek

Hazırlayınız

Uyarı: İyot gazı sağlığa zarar verebileceği için bu etkinliği açık alanda yapınız.

Sınıf arkadaşlarınızla beşerli gruplar oluşturunuz.

İspirto ocağının üzerine sacayağını ve tel kafesi koyunuz.

Beherglasın içine spatül yardımıyla bir miktar katı iyot ekleyiniz ve beherglası tel kafesin üstüne koyunuz.

Beherglasın ağzını hava almayacak şekilde saat camı İle kapatınız. (Beherglasın hava alan yerlerini pamukla kapatınız.)

Saat camının üzerine buz kalıplarını koyunuz.

Değişimleri gözlemleyiniz. (Etkinlik sonunda ispirto ocağını kapatmayı unutmayınız.)

Yorumlayınız

1. Beherglasın içindeki iyotta ve saat camının altında ne gibi değişimler gözlemlediniz? Söyleyiniz.

Cevap: Beherglasın içindeki iyot ısındıkça gaz haline geçti ve saat camının altında kırağılaşma ile iyot kristalleri oluştu.

2. Beherglas içinde ve saat camının altında hangi olaylar gerçekleşti? Söyleyiniz.

Cevap: Beherglas içinde süblimleşme gerçekleşti, iyot doğrudan katı halden gaz haline geçti. Saat camının altında ise kırağılaşma gerçekleşti, iyot gazı soğuyarak tekrar katı hale geçti.

3. Yaptığınız etkinlikten hareketle süblimleşmeye kırağılaşma olaylarının nasıl gerçekleştiğini aşağıya yazınız.

Cevap: Süblimleşme, maddenin katı halden gaz haline direkt geçişi, kırağılaşma ise gaz halindeki maddenin katı hale direkt geçişidir.

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 106 Cevapları MEB Yayınları

Sıra Sizde

Tablodaki olaylar gerçekleşirken maddelerin ısı alma ve verme durumlarını belirleyiniz. Uygun bölümlere “X” işareti koyunuz.

Cevap:

5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 107 Cevapları MEB Yayınları

Sıra Sizde

Aşağıdaki hâl değişim şemasındaki boşlukları doğru kelimelerle doldurunuz.

Cevap:

Bir önceki yazımız olan 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı 88-89-90-91-92-93-94. Sayfa Cevapları başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.